Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) δεν αποτελεί πλέον ένα μακρινό σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Είναι εδώ, και μετασχηματίζει ήδη την αγορά εργασίας. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Pew Research Center, η κοινωνία διχάζεται: οι ειδικοί εμφανίζονται αισιόδοξοι, ενώ η πλειοψηφία του γενικού κοινού παραμένει επιφυλακτική – με κύριο άξονα την ανησυχία για την απώλεια θέσεων εργασίας.

Οι γυναίκες παρουσιάζονται ιδιαίτερα διστακτικές, ενώ οι άνδρες εκφράζουν περισσότερο ενθουσιασμό για τις ευκαιρίες που ενδεχομένως προσφέρει η AI. Πίσω από αυτά τα στατιστικά, όμως, ξεδιπλώνεται ένα πιο σύνθετο τοπίο. Δεν πρόκειται μόνο για το πόσες δουλειές θα χαθούν, αλλά και για το ποιες θα αλλάξουν, ποιες θα δημιουργηθούν και –κυρίως– ποιοι θα είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν. Η ΤΝ επηρεάζει ιδιαίτερα επαγγέλματα με έντονο διοικητικό ή επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα – όπως οι ταμίες, οι δημοσιογράφοι ή οι υπάλληλοι γραφείου – αλλά παράλληλα δημιουργεί θέσεις για ειδικούς δεδομένων, προγραμματιστές και τεχνικούς συστημάτων. Πολλές εργασίες, όπως η διδασκαλία ή η ιατρική, δεν εξαφανίζονται αλλά μεταμορφώνονται: η μηχανή αναλαμβάνει το τεχνικό κομμάτι, και ο άνθρωπος εστιάζει στο δημιουργικό, κοινωνικό και συναισθηματικό.

Αυτό που χρειάζεται είναι να σταθούμε μπροστά στην ΤΝ όχι με φόβο, αλλά με ετοιμότητα. Η επανεκπαίδευση και η ενίσχυση των ψηφιακών και κοινωνικών δεξιοτήτων –ιδίως για τις ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο– είναι πλέον θεμελιώδη ζητήματα κοινωνικής πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος των εκπαιδευτικών οργανισμών αποκτά κρίσιμη σημασία. Μέσα από προγράμματα δια βίου μάθησης, πιστοποιημένες δράσεις κατάρτισης και ευέλικτα σχήματα μικρο-εκπαίδευσης (microlearning), οι ενήλικες εργαζόμενοι μπορούν να αποκτήσουν πρακτικά εργαλεία για να προσαρμοστούν στις εξελίξεις και να βρουν ξανά τη θέση τους σε μια αγορά που αλλάζει ραγδαία. Ο εκπαιδευτικός κόσμος, καλείται να γίνει καταλύτης αλλαγής – όχι μόνο παρέχοντας δεξιότητες, αλλά και ενισχύοντας τη συνείδηση ότι η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να εξυπηρετεί τον άνθρωπο, και όχι το αντίστροφο.

Το μέλλον της εργασίας δεν είναι αποκλειστικά ζήτημα μηχανικής. Είναι βαθιά ανθρώπινο, πολιτικό και κοινωνικό. Και καθώς η τεχνολογία προχωρά, το στοίχημα παραμένει να την προσεγγίσουμε με γνώση, προνοητικότητα και παιδεία. Γιατί, τελικά, η νοημοσύνη –τεχνητή ή όχι– πρέπει να καθοδηγείται από εκείνους που έχουν συνείδηση, κριτική σκέψη και συλλογική ευθύνη: εμάς.

Σέρρας Λευτέρης HR Εκπαιδευτικού Οργανισμού EUROTRAINING