Η εκπαίδευση ενηλίκων αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της δια βίου μάθησης και της επαγγελματικής ανέλιξης. Ο εκπαιδευτής ενηλίκων επιτελεί πολυδιάστατο ρόλο. Προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικά το σκοπό του, οφείλει, να συνδυάσει ψηφιακές δεξιότητες και ικανότητες διαχείρισης ετερογενών ομάδων. Σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό και τεχνολογικό περιβάλλον, η δεξιότητα προσαρμογής του εκπαιδευτή καθίσταται θεμελιώδης.

Μετά την υγειονομική κρίση, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση φαίνεται να έχει αποτελέσει τάση σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, αλλά ιδιαίτερα στην εκπαίδευση ενηλίκων. Η μεταφορά των μαθησιακών δραστηριοτήτων σε διαδικτυακά περιβάλλοντα, απαιτεί την αναδιαμόρφωση της διδακτικής προσέγγισης. Ο εκπαιδευτής διαθέτει πλέον στη φαρέτρα του εργαλεία όπως,  διαδραστικές πλατφόρμες (Moodle, Zoom, Google Classroom). Αλλά και τη δυνατότητα, να ενσωματώσει ασύγχρονες και σύγχρονες μεθόδους διατηρώντας την αλληλεπίδραση και τη συμμετοχικότητα των καταρτιζόμενων. Ενδεικτικό παράδειγμα, αποτελεί η χρήση breakout rooms για την ενίσχυση της συνεργατικής μάθησης ή η αξιοποίηση εργαλείων όπως, το Mentimeter για την καταγραφή της άποψης των εκπαιδευομένων σε πραγματικό χρόνο. Παράλληλα, η ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης δημιουργεί νέες προοπτικές αλλά και προκλήσεις. Εργαλεία όπως το ChatGPT ή οι αυτοματοποιημένες πλατφόρμες αξιολόγησης, μπορούν να προσφέρουν εξατομικευμένη υποστήριξη. Ωστόσο, η αποτελεσματική τους  χρήση προϋποθέτει κριτική παιδαγωγική αξιολόγηση από τον εκπαιδευτή.  Σε αυτό το σημείο, αξίζει να υπογραμμίσουμε ότι η ΤΝ δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη διδακτική διαίσθηση ή την ενσυναίσθηση, αλλά μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο ενίσχυσης και  υποστήριξης της μάθησης. Μια ακόμη νεοφυής έννοια είναι, η παιχνιδοποίηση (gamification). Αποτελεί μια σύγχρονη προσέγγιση που ενισχύει τη δέσμευση και την ενεργό συμμετοχή των εκπαιδευομένων. Μέσω εικονικών σεναρίων, quiz και δραστηριοτήτων βασισμένων σε ανταμοιβές, ο εκπαιδευτής μπορεί να μετατρέψει τη μάθηση σε μια ελκυστική εμπειρία. Για παράδειγμα, η ενσωμάτωση προσομοιώσεων σε ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης επιτρέπει στους εκπαιδευόμενους να εφαρμόζουν δεξιότητες σε ασφαλές περιβάλλον. Τέλος, οι προσωπικές δεξιότητες του εκπαιδευτή αποτελούν βασικό συντελεστή εξασφάλισης της επιτυχίας. Η ενσυναίσθηση, η ικανότητα επικοινωνίας, η προσαρμοστικότητα και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα των εκπαιδευομένων είναι απαραίτητα στοιχεία για τη δημιουργία ενός ασφαλούς και υποστηρικτικού μαθησιακού περιβάλλοντος. Ο εκπαιδευτής πρέπει να αναγνωρίζει τις ανάγκες των ενηλίκων – επαγγελματικές, συναισθηματικές και κοινωνικές – και να υιοθετεί κατάλληλες μεθοδολογίες που ενισχύουν την αυτονομία και τη συνεργασία.

Συμπερασματικά, ο σύγχρονος εκπαιδευτής ενηλίκων καλείται να λειτουργεί ως πολλαπλός διαμεσολαβητής: μεταξύ γνώσης και εμπειρίας, θεωρίας και πράξης. Η ενίσχυση των δεξιοτήτων του μέσω συνεχιζόμενης επιμόρφωσης δεν αποτελεί επιλογή, αλλά αναγκαιότητα για την εξασφάλιση ποιοτικής και συμπεριληπτικής εκπαίδευσης ενηλίκων.

Δρ. Νικολιδάκης Συμεών